Boektip door Han Verhoeven
Het boek “Polarisatie, inzicht in de dynamiek van wij-zij denken” door Bart Brandsma is een inzichtgevend boek over de dynamieken van conflict en polarisatie, hoe het een met het ander samenhangt en hoe je met polarisatie dynamieken effectief om kunt gaan.
Deel 1 begint met een ontleding van de werking van polarisatie. In een samenspel van vijf rollen (de Pusher, de Joiner, de Silent, de Bridge builder en de Scapegoat) krijgt polarisatie een eigen dynamiek. Polarisatie wordt gekenmerkt door onmacht, het leidt zijn eigen leven. Wij-zij denken viert hoogtij.
Hierna volgen in deel 2 inzichten over conflict (het kleine broertje van polarisatie) en de wisselwerking tussen polarisatie en conflict. In deel 3 krijg je praktische handvatten om met polarisatie om te gaan. Wat is er nodig voor depolarisatie? Wat zijn de mogelijkheden in de preventiefase, de interventiefase, de bemiddelingsfase en de verzoeningsfase van polarisatie & conflict? Hoe en wanneer hanteren we dialoog? Wat zijn de valkuilen? Tot slot komen de vragen over hoe radicalisering samenhangt met polarisatie en de rol van de journalistiek aan de orde.
Mijn inzichten na het lezen van dit boek zijn als volgt:
- Polarisatie is vaak een groter probleem dan het manifeste conflict boven de waterlijn. Zorg dat je oog hebt voor de polarisatie onder de waterlijn bij de mensen rondom het conflict.
- We hebben conflicten omdat we hetzelfde willen, niet omdat we verschillen. Dit biedt een werkbaar uitgangspunt om vooruitgang te boeken met conflictpartners.
- Pushers richten zich op de tegenpool en zetten die in een kwaad daglicht, ze oefenen druk uit op mensen in het midden om zich uit te spreken en partij te kiezen en Joiner te worden.
- Als je je als bruggenbouwer boven de partijen opstelt, versterk je de polarisatie dynamiek. Verandering gaat door het stille midden, de zwijgende meerderheid. Door je kwetsbaar op te stellen en te luisteren naar wat er speelt in het midden kan je de polarisatiedynamiek doorbreken.
- Een dialoog over de identiteit van de ander, levert brandstof voor polarisatie.
- Een dialoog gericht op uitwisselen van kennis en begrip opbouwen voor de ander werkt in de preventiefase van conflict en polarisatie. In de interventiefase, wanneer partijen nog geïnteresseerd zijn in het investeren in de strijd, werkt dialoog niet. In de bemiddelingsfase heeft een effectieve dialoog het conflict en de deelnemer zelf als onderwerp en de eigen vaardigheden om met conflicten om te gaan. In de verzoeningsfase is bezinning op eigen houding en levensovertuiging in het conflict van belang. Wat kunnen deze bronnen inbrengen in omgang met conflict?
Nieuwsgierig geworden? Bekijk deze filmpjes over polarisatie dynamiek, verschillende actoren en wat te doen. En lees het boek!