Aanleiding
Het nieuwe gemeentebestuur van Amsterdam benoemt in de zomer van 2014 drie thema’s waarop versneld resultaten moeten worden geboekt. Een van de thema’s is schuldhulpverlening.
In Amsterdam hebben ruim dertigduizend gezinnen problematische schulden. Deze Amsterdammers hebben dagelijks te maken met aanmaningen en incasso’s. Dit zorgt voor psychische en sociale problemen. In de stad wordt er hard gewerkt om deze gezinnen zo goed mogelijk te begeleiden. De gemeente Amsterdam is in 2014 naast de reguliere inzet op schuldhulpverlening gestart met het Programma Schuldhulpverlening. Doel is om in de bestuursperiode 2014-2018 een verbeterslag te maken in de schuldhulpverlening in Amsterdam.
Opgave
Perspectivity werd benaderd in het najaar van 2014 om een proces te ontwikkelen en te faciliteren voor een verbeterlab (traject met meerdaagse werkconferenties), om met beleidsmakers en uitvoerders samen tot een ontwikkelprogramma en eerste concrete stappen te komen om schuldhulpverlening in Amsterdam te optimaliseren. Na het verbeterlab werd Perspectivity gevraagd om te adviseren over volgende fasen en stappen en om vervolgbijeenkomsten te ontwerpen en faciliteren.
Werkzaamheden en resultaten
- Planning en ontwerp van sociaal lab met een regiegroep, oktober – december 2014
Perspectivity heeft geadviseerd om een regiegroep samen te stellen bestaande uit verschillende stakeholders uit het schuldhulpverleningswerkveld. Met deze regiegroep is tijdens de ontwerpfase nauw samengewerkt en afgestemd om tot een programma te komen voor het verbeterlab, en daarmee is draagvlak en eigenaarschap gecreëerd.
- Sociaal lab, vierdaagse multi-stakeholder bijeenkomst, december 2014
Perspectivity heeft een vierdaagse multi-stakeholder bijeenkomst ontwikkeld en gefaciliteerd, met een groep van ongeveer 40 deelnemers, beleidsmedewerkers van gemeentelijke diensten en stadsdelen, medewerkers van schuldhulpbureaus, mensen met schulden, vrijwilligers, onderzoekers en dwarsdenkers. De centrale vraag was:
“Hoe zorgen we samen met alle betrokkenen, in het belang van Amsterdam en Amsterdammers, dat mensen niet in de schulden komen, dat mensen met problematische schulden zo snel mogelijk de juiste begeleiding krijgen met een duurzaam resultaat en zo snel mogelijk weer perspectief in hun leven krijgen?”
Het verbeterlab had als doel om in korte tijd met de belanghebbenden rondom dit vraagstuk uit te wisselen en gezamenlijk te experimenteren met andere vormen van samenwerken om zo tot oplossingen en projectvoorstellen te komen en met testbare experimenten die meteen uitgeprobeerd kunnen worden.
Het programma was gebaseerd op de methodieken Future Search en Design Thinking. Het vraagstuk werd vanuit verschillende kanten en door meerdere stakeholders belicht en de weg liep van een focus op het verleden naar een focus op het heden en toekomst. Klantverhalen, data-analyses, eigen ervaringen, actuele trends en ontwikkelingen werden eerst in kaart gebracht alvorens oplossingen en acties te formuleren. Verschillende werkvormen wisselden elkaar af: uitwisseling in kleine groepjes, groepsdialoog, een World Cafe met 100 deelnemers, inspiratiemomenten met creativiteit bevorderende oefeningen en externe sprekers, een projectengalerij en korte presentaties van projectvoorstellen en experimenten aan de wethouder.
Resultaten van het sociaal lab waren: een gezamenlijk ontwikkelprogramma met een gedeelde ambitie, verbeterprojecten en experimenten en concrete eerste acties. Verdere resultaten waren actiegerichtheid van de deelnemers, energie en motivatie van de betrokkenen voor samenwerking en kennisdelen en innovatiekracht binnen en tussen de betrokken maatschappelijke dienstverlenende organisaties en andere belanghebbende organisaties.
- Advisering en vervolgbijeenkomsten
Perspectivity heeft vervolgens geadviseerd over volgende stappen en heeft meerdere vervolgbijeenkomsten ontworpen en gefaciliteerd:
- Follow-up met schuldhulp café, projectengalerij, netwerkversterking. Een grote follow-up bijeenkomst met het brede stakeholderveld, 100 deelnemers, juni 2015.
Opbrengst: eerste resultaten zichtbaar en bekend, netwerkdeelnemers versterking, aangesloten op gezamenlijke ambitie, actiegerichtheid en beweging. - Momentum behouden: Follow up bijeenkomst met beleidsmedewerkers en uitvoerders, ongeveer 30 mensen, in oktober 2015. O.a. werden waarderende interviews gehouden (Appreciative Inquiry).
Opbrengst: leren van wat goed gaat en werkt, praktische verbeteracties en samenwerking. - Schuldhulpverlening in de breedte: Grote werkconferentie met ook ketenpartners, 110 deelnemers. Juni 2016.
Opbrengst: samenwerking vergroot tussen schuldhulpdienstverleners en andere hulpverleners.
Quote van een deelnemer:
Hulde voor deze aanpak, ook een voorbeeld voor andere veranderprocessen, laten zien dat we de beste experts op dit onderwerp zijn en dat hebben we ook laten zien. Nu voel ik me ook aandeelhouder van Schuldhulpverlening, veel zin om betrokken te blijven en aan de slag gaan.
Manier van werken een mooi voorbeeld van 1+1=3, hele goede energie ondanks de intensiteit van dit geheel, en dat is voor mij ook inspirerend en ik kijk uit naar vervolgacties om de energie erin te houden.”
Het lab werd ontworpen en gefaciliteerd door Elien Rogaar, Michiel Damoiseaux en Petra de Boer.
Meer info:
Lees meer over de resultaten op amsterdam.nl (Dutch)
Lees de nieuws items:
- Sociaal Lab: Schuldhulp Amsterdam, December 2014
- Follow-up bijeenkomst, Juni 2015
- Momentum behouden, October 2015
Schuldhulpverlening in de breedte, Juni 2016
Contact Elien Rogaar