Door Nohad Elhajj
Eerder deze maand, toen ik een pauze nam voor mijn derde zoomsessie, deelde mijn telefoon trouw al het ontmoedigende nieuws mee dat in de wereld gebeurt. Ik had deze cartoon uit The New Yorker bijna gemist. “Maar ik heb het recept precies gevolgd”, zegt de cartoon. Ik stopte met gedachteloos scrollen, pakte een kop koffie en begon deze blog te schrijven.
Mijn collega’s en ik hebben twee belangrijke dingen gemeen. Naast het plezier in wat we doen, houden we van complexiteit. Het is de eerste regel die je ziet als je onze website bekijkt. Onze filosofie is om de complexe aard van de uitdagingen van vandaag te omarmen en met het hele systeem (met zijn tegenstrijdige visies) samen te werken om ze in goede banen te leiden.
De eerste stap is altijd om goed vast te stellen dat de uitdaging die voorligt een complexe uitdaging is. Mijn collega Mark schreef eerder een mooie blog over het belang van de juiste termen voor dat wat voor ons ligt, dus daar zal ik niet verder op ingaan. De focus van deze blog ligt op wat daarop volgt. Wat doen we daarna?
Recept als leidraad
Als we voor complexe uitdagingen staan, zoeken we meestal onze comfortzone op. We vallen terug in de manieren van denken en doen die we gewend zijn: we duiken meteen in de kookboeken die we al hebben. We denken dat als we de exacte recepten volgen, we sowieso het juiste en ultieme antwoord zullen vinden. Zijn recepten er immers niet om te volgen?
Nou, het korte antwoord is dat geen enkel recept precies moet worden gevolgd. Ik zie ‘recepten’ als de kennis die we in de loop der jaren hebben vergaard. Een recept kan dienen als leidraad, het geeft ons een idee van de ingrediënten die we moeten gebruiken en de stappen die we eventueel moeten volgen. Het voorkomt dat we het wiel opnieuw uitvinden. Toch moeten we bij complexe uitdagingen nieuwe ingrediënten zoeken, stappen weglaten of opnieuw uitvinden, en nieuwe instrumenten invoeren.
Maar als onze oude recepten mislukken, en als het idee om nieuwe recepten te bedenken ons overweldigt, voelt het alsof we vastzitten. We voelen ons machteloos en ontmoedigd, wat kan omslaan in woede en bitterheid.
Wat doen we dan? Wat kunnen we doen?
Faciliteren in complexiteit
Een van mijn favoriete tips over faciliteren in complexiteit, die ik van mijn collega Monique heb geleerd, is om de wijsheid van de groep te zoeken als ik onzeker ben. ‘Vraag het aan hen’ zijn de paar woorden die ik gebruik wanneer ik voel dat ik in een lastige situatie zit. De kern van deze tip is het creëren van een veilige ruimte en het horen van alle stemmen in de kamer. Door veilige ruimten te openen en te creëren waar mensen uit hun comfortzone kunnen stappen, moedig de confrontatie met complexiteit kunnen aangaan en hun onzekerheden collectief kunnen verwerken, kunnen we de weg banen naar een echte en transformationele probleemanalyse.
Door alle stemmen in de kamer te horen, wat betekent dat ieder individu zijn of haar perspectieven uitdrukt en inzichten deelt, zetten wij de eerste stappen naar een collectieve oplossing.
Op deze manier kunnen we, zowel in openbare als in particuliere organisaties, onze collectieve wijsheid beginnen te brouwen. We kunnen veilige ruimten openen waar ’transformaties’ plaatsvinden, en waarin we alle stemmen in ons systeem laten horen. Uiteindelijk banen we zo eindeloze wegen om nieuwe recepten te maken.
(cartoon van Roz Chast voor The New Yorker)