Zes weekenden.
175 gelote burgers.
Eén complexe, urgente vraag:
Hoe kunnen we in Nederland eten, reizen en spullen gebruiken op een manier die beter is voor het klimaat?
Vlak voor de zomervakantie startte kwam het Nationaal Burgerberaad Klimaat voor de zesde keer bijeen. Een weekend vol verdieping, afronding en besluitvorming. Het was het slot van een reeks intensieve sessies waarin deelnemers hun verschillen niet uit de weg gingen, maar juist benutten. Er werd geluisterd, getwijfeld, geworsteld, gedeeld, geleerd, en uiteindelijk besloten.
Bij Perspectivity zijn we trots dat we dit burgerberaad mede mochten faciliteren. En we willen graag delen wat wij zagen, wat we leerden, en wat dit soort processen mogelijk maakt.
Luisteren voorbij het gelijk
Vanaf het eerste weekend werd duidelijk: dit is geen makkelijk traject.
Mensen kwamen binnen met hun eigen overtuigingen, zorgen en levensverhalen. In het begin waren er aarzelingen, verwarring, en soms botsingen.
“Het was niet altijd makkelijk. Om met alle verschillen bij elkaar te blijven. Om écht te leren luisteren. Om ruimte te maken voor de ander, ook als je het totaal niet met elkaar eens bent.”
– Anna
Toch gebeurde er iets bijzonders.
In plaats van te verharden, keerden mensen steeds terug naar het gesprek.
Niet om te winnen, maar om verder te komen.
Om echt te begrijpen waar de ander vandaan kwam.
Om samen het geheel te blijven zien.
“Niet het overtuigen, maar het samen zoeken naar verbinding. Dat is hoe dialoog hoort te werken. Het blijft altijd weer bijzonder wat er kan ontstaan als je ruimte maakt voor echte gesprekken — zorgvuldig gefaciliteerd, met ruimte voor hoofd én hart.
Simpel, maar niet makkelijk.”
– Han
Een rijk proces van zoeken, leren en besluiten
In het zesde weekend werkten de deelnemers aan het afronden van hun aanbevelingen. Ze gebruikten een impactanalyse van CE Delft om mogelijke effecten op klimaat, economie en samenleving beter te kunnen inschatten. Met deze inzichten werd opnieuw gekeken naar de voorstellen, bijgesteld waar nodig, en aangescherpt waar gewenst.
Zondag stond in het teken van besluiten nemen. Daarbij werd bewust gezocht naar afwijkende meningen:
welke argumenten brengen minderheidsperspectieven in?
Kunnen ze het voorstel verrijken?
Uiteindelijk heeft het burgerberaad besluiten genomen over alle aanbevelingen.
“Het burgerberaad heeft niet alleen een advies opgeleverd. Ze hebben ook laten zien dat je kunt leren luisteren om anders te leren kijken. Dat verschil er mag zijn, en dat daar juist iets nieuws uit kan ontstaan.”
– Chiwei
Een gesprek met de ministers
Op zondagmiddag sloten minister Hermans (Klimaat en Groene Groei) en minister Uitermark (Binnenlandse Zaken) aan bij het burgerberaad. Ze spraken hun waardering uit, en luisterden naar ervaringen uit de groep.
Velen noemden deelname aan het burgerberaad een unieke ervaring.
“Dat ik hier mocht zijn is een supercadeau waar ik veel van heb geleerd,” one participant said.
De oproep aan de ministers was helder: wacht niet.
Begin vast met de aanbevelingen die nu al kunnen,
en geef duidelijkheid over welke stappen politieke besluitvorming vergen.
“Het woord is straks aan de politiek. Maar niet alleen aan de politiek.
Veel wijze woorden zijn al gesproken, er is al iets gestart wat onomkeerbaar is.
Laat dit geen uitzondering blijven, maar een nieuw begin van hoe we samen vormgeven aan de toekomst.”
– Han
Een bijzondere rol aan de zijlijn
Bij Perspectivity mochten we dit proces ondersteunen in de rol van gespreksbegeleiders.
We werkten samen met het kernteam, ontwerpers, onderzoekers, en de vele betrokken partijen aan een traject dat zorgvuldig en veilig was, zonder te sturen op inhoud.
Onze taak was om ruimte te houden:
voor nuance, voor twijfel, voor verschil.
Om het gesprek gaande te houden, ook als het moeilijk werd.
En zo het collectieve proces van leren en besluiten te ondersteunen.
“Wat fijn dat jullie er waren, want jullie waren neutraal,” zei een deelnemer aan het eind van het traject.
“Dat is een prachtig compliment, want die neutraliteit is cruciaal en soms ook keihard werken.”
– Petra
Een zevende bijeenkomst?
Hoewel het inhoudelijke werk grotendeels is afgerond, komt het Nationaal Burgerberaad Klimaat op vrijdag 13 september nog één keer bijeen voor een zevende en laatste bijeenkomst.. Een extra moment, niet om nieuwe aanbevelingen toe te voegen, maar om samen het conceptadviesrapport definitief vast te stellen en terug te blikken op het hele proces.
De deelnemers bespreken ook hoe zij hun ervaringen, lessen en adviezen willen delen met de rest van Nederland. Daarnaast bereiden ze zich voor op de officiële overhandiging van het advies op 1 december aan het kabinet en de Tweede Kamer..
De komende periode staat dus in het teken van afronden én vooruitkijken. Want dit burgerberaad was meer dan een serie bijeenkomsten: het was een oefening in gezamenlijke besluitvorming. Het is een voorbeeld van hoe verschil geen obstakel hoeft te zijn,
maar juist een bron van verdieping.
Hoe echte gesprekken ons verder kunnen brengen dan debat ooit zou doen.
En hoe vertrouwen kan ontstaan:
in elkaar, in het systeem,
en in wat mogelijk is als we het echt samen doen.
Benieuwd naar meer?
- Ben je benieuwd naar de persoonlijke eerste reflecties van ons? Lees ze hier:
- Lees onze gepubliseerde essay over burgerberaden: ‘Het juiste doen voor ‘het goede gesprek’in het burgerberaad’.
- Volg het Nationaal Burgerberaad Klimaat voor het laatste nieuws.