Door Nick van den Tol
Bewoners betrekken bij je plannen: dat gaat natuurlijk ook gewoon over macht. Bijvoorbeeld macht om de agenda te bepalen, of macht om keuzes te maken. Waar ik minder ambtenaren over hoor, is hoe alle door bewoners ingevulde vragenlijsten — die bij participatieprocessen vaak worden uitgezet — geïnterpreteerd gaan worden. Wie heeft die interpretatiemacht?
De macht van de ambtenaar
Die data heeft namelijk vaak nog een interpretatieslag nodig, zodat er bijvoorbeeld een set met thema’s uitkomt waar men verder mee kan. Meestal de vraagstukken waar ‘we met elkaar aan gaan werken’ of ‘de oplossingsrichtingen die we gezamenlijk voor ons zien’. Het zijn vooral ambtenaren die ik vervolgens die interpretatiemacht naar zich toe zie trekken: zij interpreteren de inbreng uit die vragenlijsten. En omdat de bewoner dit niet zelf doet, levert het een democratisch probleem op.
Oneerlijke verwerking
Dat probleem is een vergrote kans op ‘epistemic injustice’, een begrip waar de afgelopen jaren al veel literatuur over is geschreven (Byskov, 2020). Epistemic injustice ontstaat wanneer de inbreng (zoals verhalen) van (groepen) respondenten bewust en onbewust uitgesloten worden in een onderzoek. Een praktijkvoorbeeld waarin dit zichtbaar wordt, beschrijft Barbara Groot (2019). Zij maakte een casus mee waarin onderzoekers het lastig vinden om de conclusies van enkele respondenten te verwerken, en deze daarom achterwege laten. Vele andere casussen zijn er natuurlijk ook (Heggen & Berg, 2021; Del Campo & Limeres & Soler, 2021; Wee, Karkkulainen, Tateo, 2023).
Klinkt dat herkenbaar, die paar bewoners die inbreng hebben gegeven waar je niet zo goed mee weet wat te doen? Ze komen overal voor, en passen soms in geen enkel thema wat je hebt geformuleerd. Als iedere bewoner nu zijn of haar inbreng meteen om kunnen zetten in bijvoorbeeld categorieën en statistieken, dan zou dat het probleem oplossen.
Ondertussen vraagt de bewoner zich af: wat gebeurt er nu eigenlijk met mijn inbreng?
Bewoners bepalen zelf
Precies om die reden ben ik zo enthousiast over Sprockler. Niet alleen zorgt het ervoor dat bewoners hun inbreng direct zelf omzetten in categorieën en statistiek, het scheelt ambtenaren ook een hoop werk. Die hoeven namelijk alle inbreng niet ook eens te interpreteren, wat zeker bij grote aantallen respondenten een kluif aan werk kan zijn.
Voor mij is daarmee ook een nieuwe generatie aan participatietools aangebroken: het inclusiever, democratischer en objectiever verzamelen van inbreng bij bewoners door hen interpretatiemacht te geven. Kortom: Laat de bewoner interpreteren om het participatieproces verder te democratiseren.
Benieuwd naar hoe Sprockler werkt? Laat het me weten, dan vertel ik je graag meer!